Η προσέγγιση και η αιτιολόγηση των Ψυχικών Διαταραχών πρέπει να γίνεται σε 2 επίπεδα :
Το πρώτο επίπεδο σχετίζεται με την θεωρητική προσέγγιση σχετικά με την νόσο και τις μελέτες που έχουν προκύψει από την ενασχόληση με την νόσο. Διευκρινίζονται οι υπάρχουσες γνώσεις σχετικά με την νόσο και τα ατομικά χαρακτηριστικά, ενώ αναζητούνται οι παθογενετικοί μηχανισμοί.
Το δεύτερο επίπεδο αφορά στον άρρωστο, στην προσωπικότητα, στην συμπεριφορά του. Η αντιμετώπιση είναι ξεχωριστή για τον κάθε άνθρωπο ενώ σημαντική εκ μέρους του θεραπευτή είναι η κατανόηση μέσα από την ικανότητα του empathy – (ενσυναίσθηση – να μπορεί να δει μέσα από τα μάτια του ατόμου που αναζητά βοήθεια) και οι εμπειρίες ζωής.
Τι προκαλεί την ψυχική διαταραχή ή πώς αυτή προκαλείται;
Η προδιάθεση του ατόμου είναι ένας βασικός παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση μιας ψυχικής διαταραχής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι χρειάζεται να μελετηθούν γενετικοί – κληρονομικοί παράγοντες, κάποιες πρώιμες επιδράσεις ( π.χ. ενδομήτριοι παράγοντες, περιγεννητική περίοδος) αλλά και η ίδια η προσωπικότητα του ατόμου (η οποία είναι σταθερή οπότε μπορεί κανείς να προβλέψει στάσεις και συμπεριφορές, έχει όμως και προσαρμοστική ικανότητα και ως εκ τούτου αυτό την καθιστά την ίδια στιγμή απρόβλεπτη)
Αντίστοιχης βαρύτητας είναι οι εκλυτικοί παράγοντες , δηλαδή τα σημαντικά γεγονότα ζωής που συμβαίνουν λίγο πριν από την εκδήλωση της διαταραχής (βιολογικά : ίωση, λήψη ουσιών / ψυχοκοινωνικά: στρατός, διαζύγιο, θάνατος, προαγωγή, γάμος)
Τέλος, είναι σημαντική η συμπεριφορά του πάσχοντος απέναντι στην νόσο. Είναι αναμενόμενη η απογοήτευση που συνοδεύει την συνειδητοποίηση του προβλήματος, είναι αναμενόμενη ίσως και η άρνηση της ύπαρξης της νόσου. Τα οφέλη που αποκομίζει το άτομο από την στάση του σχετικά με την νόσο μπορεί να συμβάλλουν στην εξέλιξη της νόσου, θετική ή/και αρνητική.
Ψυχικές Διαταραχές: Ψύχωση – Νεύρωση, Ορισμοί
- Η ψύχωση χαρακτηρίζει τις παθολογικές εκείνες καταστάσεις που:
- Υπάρχει διαταραχή ψυχικών λειτουργιών με παραγωγικά συμπτώματα (ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες)
- Δεν υπάρχει καθόλου ή είναι ανεπαρκής η αντίληψη της πραγματικότητας (reality testing) με αποτέλεσμα να μην υπάρχει εναισθησία. Τα συμπτώματα είναι αποδεκτά, συνήθως αποδίδονται σε τρίτους (εσύ φταις), με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η επαφή με τον ειδικό.
- Σοβαρή διαταραχή ατομικής/ κοινωνικής λειτουργικότητας
- Καθήλωση ή παλινδρόμηση σε πρώιμα στάδια ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης.
- Η νεύρωση χαρακτηρίζει τις παθολογικές καταστάσεις που:
- Υπάρχει μια σχετική διαταραχή των ψυχολογικών λειτουργιών, εκφρασμένη κυρίως με άγχος ( ως γνήσια μορφή ή ως μετασχηματισμένη : φοβία, ιδεοληψία, ή ως σωματοποιημένη : υποχονδριακή ενασχόληση)
- Υπάρχει αντίληψη της πραγματικότητας. Τα συμπτώματα είναι ξένα προς τον εαυτό και το άτομο προσπαθεί να απαλλαγεί από αυτά (επισκέπτεται κάποιον ειδικό)
- Δεν υπάρχει σοβαρή διαταραχή ατομικής /κοινωνικής λειτουργικότητας
- Καθήλωση ή παλινδρόμηση σε όψιμα στάδια ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης.
Πολλές φορές οι διαφορές δεν είναι σαφείς με αποτέλεσμα την ύπαρξη διαγνωστικών προβλημάτων.